Hoewel ik altijd een echte wijndrinker was, heb ik een aantal jaren geleden ook een overstap gemaakt naar Port. Als je denkt aan port, denk je misschien direct aan een donkerrode, zoete drank die vaak na het diner wordt geserveerd. Maar is port eigenlijk een rode wijn? Het antwoord is niet zo simpel als “ja” of “nee.” Port is namelijk veel meer dan alleen een (rode) wijn. In dit artikel duiken we dieper in de wereld van port en ontdekken we wat deze unieke drank zo bijzonder maakt.
Wat is port?
Port, ook wel porto genoemd, is een versterkte wijn afkomstig uit de Douro-vallei in Portugal. Het wordt gemaakt van druiven uit deze regio en versterkt met druivenbrandewijn, waardoor het alcoholpercentage hoger ligt dan bij een gewone wijn. Dit proces zorgt ervoor dat port een langer houdbare en intens zoete smaak krijgt.
Hoewel de meeste portsoorten rood van kleur zijn, bestaan er ook witte en rosévarianten. Het idee dat port uitsluitend een rode wijn is, klopt dus niet helemaal.
Overeenkomsten tussen port en rode wijn
Port en rode wijn delen enkele kenmerken:
- Productieproces: Net als bij rode wijn worden voor port rode druiven gebruikt, zoals Touriga Nacional, Tinta Roriz en Touriga Franca.
- Gisting: Het gistingsproces begint op dezelfde manier als bij rode wijn, waarbij de druivensuikers worden omgezet in alcohol.
- Gebruik van tannines: Zowel port als rode wijn bevatten tannines, die bijdragen aan de structuur en smaak.
Verschillen tussen port en rode wijn
Hoewel er gelijkenissen zijn met elkaar, zijn er ook duidelijke verschillen:
- Alcoholpercentage: Port heeft door de toevoeging van brandewijn een alcoholpercentage van ongeveer 19-22%, terwijl rode wijn gemiddeld rond de 12-15% ligt.
- Smaak: Port is veel zoeter dan de meeste rode wijnen, omdat het gistingsproces eerder wordt gestopt, waardoor er meer natuurlijke suikers overblijven.
- Gebruik: Rode wijn wordt vaak bij maaltijden gedronken, terwijl port meestal als aperitief of dessertwijn wordt geserveerd.
Hoe wordt port gemaakt in vergelijking met rode wijn?
Port en rode wijn worden allebei gemaakt van druiven, maar het proces om port te maken is uniek en verschilt op meerdere punten van de productie van gewone rode wijn. Hierbij stap voor stap wat deze verschillen zijn en hoe ze de smaak en eigenschappen van port beïnvloeden.
- De druiven
Zowel port als rode wijn worden gemaakt van druiven. Voor rode wijn worden druiven gebruikt die in verschillende wijnregio’s ter wereld groeien. Port komt echter uitsluitend uit de Douro-vallei in Portugal, een gebied dat bekendstaat om zijn unieke klimaat en terroir. Voor port worden specifieke druivensoorten gebruikt, zoals Touriga Nacional, Tinta Roriz en Touriga Franca. Terwijl rode wijn van allerlei druivensoorten kan worden gemaakt, zoals Merlot of Cabernet Sauvignon.
- Het gistingsproces
Bij zowel port als rode wijn begint het proces met het persen van de druiven om het sap vrij te maken. Dit sap wordt samen met de schillen vergist, wat zorgt voor de kleur en smaak. Het grote verschil is dat bij rode wijn de gisting helemaal wordt afgerond. Dit betekent dat alle suikers in de druiven worden omgezet in alcohol.
Bij port stopt de gisting echter vroegtijdig. Na ongeveer twee tot drie dagen wordt druivenbrandewijn toegevoegd, wat het gistingsproces stopt. Hierdoor blijft er natuurlijke suiker in de wijn achter, wat port zijn zoete smaak geeft.
- Versterken met alcohol
Een van de grootste verschillen tussen port en rode wijn is de toevoeging van druivenbrandewijn tijdens de productie van port. Dit verhoogt het alcoholpercentage van port naar ongeveer 19-22%. Bij rode wijn gebeurt dit niet; het alcoholpercentage van rode wijn ligt meestal rond de 12-15%, afhankelijk van de druivensoort en het klimaat waarin deze is geteeld.
- Rijping
De rijping speelt een belangrijke rol in het karakter van zowel port als rode wijn, maar het proces verschilt aanzienlijk:
Port: Port rijpt vaak langer en op verschillende manieren. Ruby port rijpt bijvoorbeeld kort in grote vaten om een fruitige smaak te behouden. Tawny port rijpt veel langer in kleine houten vaten, wat zorgt voor een lichtere kleur en nootachtige smaak. Vintage port rijpt eerst kort in een vat en daarna nog jaren op de fles.
Rode wijn: Rode wijn rijpt meestal in houten vaten, roestvrijstalen tanks of op de fles. De duur van de rijping varieert van enkele maanden tot meerdere jaren, afhankelijk van de wijnsoort.
- Smaakverschillen
Het productieproces zorgt ervoor dat port en rode wijn totaal verschillende smaken hebben:
Port: Door de toevoeging van brandewijn en de restsuikers is port zoet, rijk en vaak zwaarder. Het heeft een hoger alcoholpercentage en wordt vaak geserveerd als dessertwijn of digestief.
Rode wijn: Rode wijnen kunnen variëren van droog tot fruitig, maar zijn doorgaans minder zoet dan port. Het wordt meestal bij maaltijden gedronken en heeft een lager alcoholpercentage.
De verschillende soorten port
Er zijn verschillende soorten port, en niet alle varianten zijn rood. Elke soort heeft zijn eigen unieke smaak en rijpingsproces:
- Ruby port: Dit is de meest bekende rode port. Het is jong, fruitig en heeft een diepe rode kleur. Ruby port rijpt kort in grote, roestvrijstalen tanks of houten vaten om de frisse fruitige smaken te behouden.
- Tawny port: Deze port rijpt langer in kleine houten vaten, wat zorgt voor meer zuurstof waardoor tawny port een lichtere kleur en een nootachtige smaak krijgt.
- Vintage port: Dit is de meest exclusieve en prestigieuze portsoort. Vintage port wordt gemaakt van druiven uit een uitzonderlijk goed oogstjaar en rijpt slechts twee tot drie jaar in houten vaten voordat het wordt gebotteld. Daarna rijpt het verder op de fles, soms wel tientallen jaren. Vintage port heeft een krachtige, complexe smaak en wordt vaak gezien als een investering, omdat de smaak met de jaren steeds beter wordt.
- White port: Gemaakt van witte druiven, met een frisse en iets drogere smaak. White port kan jong en fruitig zijn, maar er zijn ook oudere, zoetere versies. Het is een uitstekende basis voor cocktails, zoals een Port Tonic.
- Rosé port: Een relatief nieuwe variant met een lichtere, fruitige en frisse smaak. Rosé port is perfect als aperitief en kan gekoeld worden geserveerd.
Wanneer kies je voor port?
Port en rode wijn worden vaak op andere momenten gedronken:
Port: Ideaal als aperitief, bij desserts of als afsluiting van een maaltijd.
- Bij desserts: Port past perfect bij chocolade, notentaarten en kazen zoals blauwe kaas.
- Als digestief: Na een uitgebreid diner is een glaasje port een heerlijke afsluiter.
- Bij speciale gelegenheden: Port wordt vaak geassocieerd met feestdagen en luxe momenten.
Rode wijn: Meestal gedronken tijdens de maaltijd, vaak in combinatie met vleesgerechten, kazen of pastagerechten.
- Meer lezen over wijn? Klik dan hier om alles te weten te komen over wijn.
Het verschil tussen port en rode wijn
Hoewel port en rode wijn enkele overeenkomsten hebben, zoals het gebruik van druiven en het gistingsproces, is port dus niet zomaar een rode wijn te noemen. Door het toevoegen van druivenbrandewijn, het stoppen van de gisting en de verschillende rijpingsmethodes heeft port een unieke zoete smaak, hoger alcoholpercentage en rijke structuur.
Daarmee onderscheidt port zich van de gewone rode wijnen. Bovendien zijn er naast rode port ook witte en rosévarianten beschikbaar. Rode wijn blijft daarentegen veelzijdiger als een tafelwijn, met een drogere smaak en lager alcoholgehalte. Beide dranken hebben hun eigen charme en passen bij verschillende gelegenheden.
Dus, is port een rode wijn? Nee, het is een unieke versterkte wijn met zijn eigen verhaal en charme. Of je nu een liefhebber bent van klassieke rode wijn of op zoek bent naar een nieuwe smaakervaring, port biedt een heerlijk alternatief wat je zeker eens moet proberen.
